ကမၻာ့ဘာသာမ်ားေလ့လာျခင္းႏွင့္ အခ်င္းခ်င္းေဆြးေႏြးဖလွယ္ျခင္း

    လူသား မိသားစု၀င္အေနႏွင့္ တစ္ဦးကို တစ္ဦး ႐ိုေသေလးစားဖို႔နဲ႔ ယဥ္ေက်း ပ်ဴငွာစြာ ဆက္ဆံသင့္ ပါတယ္။ အျခား ယံုၾကည္သက္၀င္မႈ မတူညီသူေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဆက္ဆံျခင္းလို႔ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ စိတ္ ေကာင္းႏွလံုးေကာင္းကို က်င့္သံုးျခင္းႏွင့္ အျခားသူ ေတြရဲ႕ ခံယူခ်က္မ်ားနဲ႔ ယံုၾကည္မႈမ်ား ကို ေဖာ္ျပတဲ့ေနရာမွာ  တရားဥပေဒ အတြင္းက အျခားသူတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္မႈကို ႐ိုေသေလးစားျခင္းကို ဆိုလိုပါတယ္။  အျခား ဘာသာ၀င္ေတြက ဘာေတြကို အမွန္တကယ္ ယံုၾကည္သလဲ ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က သိနားလည္ ထားဖို႔ေလ့လာျခင္းနဲ႔ အဲ့ဒီ ယံုၾကည္မႈေတြကို သူတို႔ရဲ႕ သေဘာတရားနဲ ႔ေဖာ္ျပမႈ အတိုင္း ထုတ္ေဖာ္ ႏိုင္ေစရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အျခားသူေတြရဲ႕ လူမႈေရး ဆိုင္ရာ က်င့္၀တ္၊ စည္းမ်ဥ္း၊ အစားေသာက္၊ အ၀တ္အစားတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မလိုအပ္ပဲ ထိခိုက္ေစာ္ကားမႈကို မ ျဖစ္ေစပဲ သူတို႔ရဲ႕ ခံယူခ်က္ကိုေလးစား ရပါမည္။ မိမိတို႔ ကိုယ္တိုင္ရဲ႕ ယံုၾကည္မႈ၊ ခံယူခ်က္ စံထားမႈကို  တစ္ခါတစ္ရံ လိုက္နာဖို႔ ပ်က္ကြက္တတ္တာပဲ ဆိုတာ သတိထားၿပီး တျခားသူေတြရဲ႕ က်င့္ႀကံမႈကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ စံႏႈန္းနဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွႏိႈင္းယွဥ္မႈ မျပဳသင့္ပါဘူး။

    ပဋိပကၡကိုျဖစ္ေပၚေစတဲ့ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈေတြကို  ကာကြယ္ ဟန္႔တားဖို႔ အတူတကြ လုပ္ေဆာင္ ရပါလိမ့္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဆက္ဆံေျပာဆိုေရးမွာ အၾကမ္းဖက္မႈကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ အၿမဲႀကိဳးစား ရွာေဖြ ရပါလိမ့္မယ္။

    ကၽြန္ေတာ္တို႔ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး Matters of Faiths ယံုၾကည္ရာ အခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေျပာ ဆိုတဲ့အခါ လြယ္ကူစြာ နားလည္လြယ္တဲ့ အသံုးအႏႈန္း သံုးတတ္ျခင္း၊ ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္း၊ ဒီကိစၥေတြ နားလည္တယ္ဆိုတဲ့ အသိနဲ႔ အသိတရားထားကာ ေျပာဆိုတတ္ရမယ္။ ဆိုလိုတာက-

• မွန္ကန္တဲ့ အျပန္အလွန္ စကားေျပာဆိုျခင္း အတြက္ နားေထာင္ျခင္း သာမက ျပန္လည္ေျပာရျခင္းလည္းပဲ လိုအပ္တယ္၊ ရွိကို ရွိတယ္ဆိုတာကို သေဘာေပါက္ ထားရပါ့မယ္။
• မိမိရဲ႕ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ဘာသာတရားအေပၚ  သစၥာေစာင့္ သိမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး  ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ ရပါတယ္။
• အျခားသူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ အသိတရား က်င့္ႀကံမႈ ေတြကို မဟုတ္မမွန္ေျပာဆိုျခင္း ၊ ခ်ိဳးခ်ိဳးႏွိမ္ႏွိမ္ ဂုဏ္အ ေသေရ ပ်က္ေအာင္ ေျပာဆိုျခင္းတို႔ကို မျပဳလုပ္ရပါဘူး။
• မဟုတ္ မမွန္ေျပာဆို တင္ျပမႈ၊ နားလည္မႈ လြဲမွား ေအာင္ျဖစ္ေစတာေတြ ကိုေတြ႔ႀကံဳ လာတဲ့အခါ မိမိရဲ႕ ဘာသာတရား၌ သာမက တစ္ပါးသူရဲ႕ ဘာသာတရားမွာလည္း  အမွန္ကို ျပင္ဆင္ေပး ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
• ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားဟာ  ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ ရပါမယ္။
• ဘာသာေပါင္းစံုႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲမ်ား၊ ေတြ႔ဆံုပြဲေတြမွာ  ပါ၀င္ တက္ေရာက္သူ အားလံုးရဲ႕  ဘာသာေရး သက္၀င္ယံုၾကည္မႈကို ႐ိုေသေလးစားတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အာမခံေသခ်ာေစဖို႔က ထူးျခားတဲ့ တာ၀န္ ၀တၱရားတစ္ခုျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို အားလံုးက လက္ခံရပါလိမ့္မယ္။

    လူ႔ သေဘာသဘာ၀ အရ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အားလံုးဟာ - မိမိတို႔ရဲ႕ ထင္ျမင္ ယူဆခ်က္ေတြကို သူတစ္ပါးက နားလည္၊ ေလးစားဖို႔ လူ႔ဘာသာအရ အလိုရွိၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ (ယံု ၾကည္မႈ) ဘာသာတရားကို သက္၀င္ယံုၾကည္ဖို႔ စည္း႐ံုးလိုတဲ့ ဆႏၵေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။

    အဲဒီလို စည္း႐ံုး မဲဆြယ္ႏိုင္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ဘာသာေပါင္းစံုနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳးမွာ- သူတစ္ပါးကိုစည္း႐ံုးတဲ့အခါမွာ တစ္ပါးသူရဲ႕လြတ္ လပ္မႈနဲ႔ သိကၡာကိုေလးစားၿပီး၊ ေစာင့္စည္းခ်ဳပ္တည္း မႈနဲ႔သာ  ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက

• တစ္ျခားသူက “မိမိ ဘာသာေနပါရေစ။ မေႏွာင့္ ယွက္ပါနဲ႔လို႔”ေဖာ္ျပလာတဲ့ သူ႔ရဲ႕ အလိုဆႏၵ ကို ေလးစားဘို႔ျဖစ္ပါ တယ္။
• ေနာက္တစ္ခ်က္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကိုယ္ရဲ႕ဘာသာ အယူ၀ါဒ၊ အေတြးအျမင္၊ ထင္ျမင္ခ်က္ကိုပဲ တစ္ပါးသူ အေပၚတင္ျခင္းမ်ိဳး၊ အတင္းအက်ပ္ လက္ခံေစျခင္းမ်ိဳးကို ေရွာင္ၾကဥ္ေစဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အားနည္းၿပီး သိနားမလည္၊ ပညာမတတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတို႔ကို ေခါင္းပံု ျဖတ္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ မိမိရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ကို အဓမၼ လက္ခံ ေစျခင္းမ်ိဳးကို ေရွာင္ရွား ရပါမယ္။
• ယဥ္ေက်း သိမ့္ေမြ႔ၿပီး သူတစ္ပါးရဲ႕ ခံစားခ်က္ကို သိသာလြယ္ဖို႔  မိမိရဲ႕ အာ႐ံုကိုလည္း ဖ်တ္ဖ်တ္ လတ္လတ္ ရွိေစရပါမယ္။
• ၾကမ္းတမ္း ႐ုတ္ရင္းေသာ အျပဳအမူႏွင့္ စကား အသံုးအႏႈန္းမ်ား၊  ေျခာက္လွန္႔ျခင္းမ်ား (သူတစ္ပါး ဘာသာ) မ႐ိုးသားစြာ၊ ပါးနပ္စြာ ႀကိဳးကိုင္ျခင္းမ်ား၊ မမွန္မကန္ ေသာေဟာေျပာျခင္းမ်ားႏွင့္ မိမိရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ၾသဇာ အာဏာတို႔ကို အလြဲသံုးစား အသံုးျပဳျခင္းတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ အဓမၼ အသံုးျပဳျခင္းတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊ (အျခားသူတို႔)၌ ရွိေသာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏွင့္ သေဘာ မတူရန္ရွိသည့္ အခြင့္အေရး ကိုေလးစားရန္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏွင့္ သေဘာတူရန္ မလိုအပ္ေသာ အ ျခားသူတို႔၏ အခြင့္အေရးကို ေလးစားရန္တို႔ ပင္ျဖစ္ပါ သည္။ ဆိုလိုတာက- ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အျမင္ကို သူတစ္ပါးက လက္ခံရမယ္ မဟုတ္ပါဘူး။

အတူတကြေနထိုင္ကာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ၾကတာဆိုတာ လြယ္ကူတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာတရားဟာ ျပင္းထန္တဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္တတ္ၿပီး အဲ့ဒီ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြက ပ်က္စီးရာ ပ်က္စီးေၾကာင္း ႏွင့္ အဖ်က္သေဘာဆန္တဲ့ အျပဳအမူေတြကို ဖန္တီး ေပးတတ္ ပါတယ္။

    ဒီလို အဖ်က္သေဘာနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚ လာတဲ့ေနရာမွာေတာ ့ နားလည္ တတ္ျခင္းႏွင့္ ျပန္လည္ေက်ေအးသင့္ျမတ္ျခင္း ဆိုတာကို ကၽြန္ ေတာ္တို႔ရဲ႕ ယံုၾကည္ျခင္းဆိုတဲ့  ဘာသာတရားနဲ႔ ျပန္လည္ျပဳႏိုင္ရပါမယ္။

ဘာသာတရား တစ္ခုရဲ႕  အစစ္မွန္ဆုံးေသာ အသီးအ ပြင့္ဟာ Healing လို႔ေျပာတဲ့  ကုသေပ်ာက္ကင္းေစ တတ္ျခင္း၊ Positive လို ႔ေခၚတဲ့ သံသယ မွားစရာ မလို။ အျပဳသေဘာနဲ႔ ျပည့္၀ျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။

မိမိတို႔ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈကို ထိခုိက္ နစ္နာမႈ မရွိေစဘဲ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦးကို အသိတရား ခံယူခ်က္တို႔မွာ ျပည့္စံုႂကြယ္၀ေစမယ့္ ေလ့လာစရာ အေတြးမ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ပြင့္လင္းမႈ ၊ေလးစားမႈနဲ႔ အတူတကြ နား ေထာင္ၾကမယ္၊ တုံ႔ျပန္ၾကမယ္ဆိုရင္ တကယ့္ မတူညီခ်က္ေတြကို ၀န္ခံႏိုင္ၾကၿပီးေရွ႕သို ႔ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

    ၁၉၈၄ ခုႏွစ္တုန္းက အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စု Coloradoျပည္နယ္ Benedict ရေသ့ ေက်ာင္းကို ဗုဒၶဘာသာ၊ တိဘက္ ဗုဒၶဘာသာ၊ ဟိႏၵဴ၊ အေမရိကန္ တိုင္းရင္းသားဘာသာ၊ ႐ုရွ ၾသေသာ ေဒါက္၊ Botertanks နဲ႔ ကက္သလစ္ ခရစ္ယာန္ ဘာသာတို႔က ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ကို Fr. Bam as Keating ဆိုတဲ့ ကက္သလစ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး တစ္ပါးက ဖိတ္ေခၚခဲ့ပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းက စိတ္ၿငိမ္မႈမွာ စုေပါင္းၿပီး ကမၼဌာန္း႐ႈ၍ အဲဒီလို ကမၼဌာန္း႐ႈရာက ေတြ႔ႀကံဳရတဲ့ ၀ိညာဥ္ေရး ခရီးစဥ္(သို႔) ဘုရားတရား အ ေတြ႔အႀကံဳကို တင္ျပဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။                 အထူးသျဖင့္ မိမိတို႔ရဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ ဘာသာ အစဥ္အလာက ၀ိညာဥ္ေရး၊ ဘုရားတရားေရးရာ အစီအစဥ္မွာ  ဘယ္အခ်က္ေတြက အေထာက္အကူ အ ျဖစ္ဆံုးလဲ ဆိုတာကို အခ်င္းခ်င္းေ၀မွ်ဖို႔ ပါပဲ။

၁၉၈၄ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းလည္း  မၾကာခဏ စုစည္းၿပီး အတူတကြ ကမၼဌာန္း ႐ႈ ဆုေတာင္းေမတၱာ ေတြျပဳၾကတဲ့ အတြက္ ဘာသာေတြမွာ ဘယ္အခ်က္ေတြက ဆင္တူၾကသလဲ (သို႔) ဘာသာေပါင္းစံုေခါင္းေဆာင္ေတြက ဘယ္အခ်က္ေတြဟာ ဆင္တူ ၾကတယ္လို႔ သ ေဘာတူမႈကို စံုစမ္း ရွာေဖြၾကပါတယ္။ ဒီလို ရွာေဖြၾကတဲ့အခါမွာ အခ်က္(၈)ခ်က္ကိုေတြ႕တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီ အခ်က္(၈)ခ်က္ကို ေ၀မွ် သြားလိုပါတယ္။
(၁) နံပါတ္(၁) အခ်က္ကေတာ့ ကမၻာ့ဘာသာ အားလံုးက Brahman, Allah အစစ္လို႔ေခၚတဲ့ ဘုရားသခင္သို႔ အားလံုးစံုကို တတ္ႏိုင္ေသာ အရွင္၊ မဟာ၀ိညာဥ္ေတာ္ ၊ေထာက္ျပမႈက ငါေသာ အရာလို႔  သူတို႔ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳး အဖံုဖံုေပးလိုက္တဲ့ Ultimate Reality မွားယြင္းမႈ ကင္းရန္ လံုး၀ျခားနားေသာ အစြန္ဆံုး အမွန္တရားကို ေတြ႕ ႀကံဳ ဆံုခဲ့ရမႈကို တစ္ညီ တစ္ၫြတ္တည္းခံ ခဲ့ၾကပါတယ္။
(၂) Ultimate Reality မွားယြင္းမႈ ကင္းရန္ လံုး၀ျခားနားေသာ အစြန္ဆံုး အမွန္တရားသည္လည္း  စိတ္ကူး၊ စိတ္သန္းေတြးေခၚမႈျဖစ္ေစ၊ အမည္နာမအားျဖင့္ျဖစ္ေစ ကန္႔သတ္၍ မရႏိုင္ဆိုတာကိုလည္း သေဘာတူ လက္ခံ ခဲ့ၾကပါတယ္။
(၃) အစြန္ဆံုး အမွန္တရားဟာ  အဆံုးမရွိေသာ သက္၀င္ ထက္ျမက္လာႏိုင္တဲ့ အရည္အေသြး Potentiality နဲ႔ အမွန္စစ္စစ္ တည္ရွိကာ ဘ၀ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လာႏိုင္မႈ (Actualization) တို႔ရဲ႕ အေျခခံျဖစ္တယ္ လို႔ တူညီမႈကို တင္ျပခဲ့ပါတယ္။
(၄) ယံုၾကည္သက္၀င္မႈFaith ဆိုတဲ့ Ultimate Reality အစြန္ဆံုး အမွန္တရားကို တုံ႔ျပန္ျခင္း၊ လက္ခံ ျခင္း၊ ဖြင့္လွစ္ ႀကိဳဆိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသေဘာတရား အရ ယံုၾကည္ သက္၀င္မႈ သဒၶါတရားဟာ Faith ယံု ၾကည္မႈစနစ္ Belief Systemတိုင္းရဲ႕ ေရွ႕က အရင္က်တယ္ဆိုတာကိုလည္း  တက္ေရာက္လာတဲ့ ဘာသာ ေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက အတူတကြေတြ႔ျမင္ခဲ့ၾကပါ တယ္။
(၅) Enlightenment ဘက္သလင္ေယဇူး ပြင့္ျခင္း၊ Salvationလို ႔ေခၚတဲ့ ကယ္တင္ျခင္း ခ်မ္းသာ ႊTransformation အသြင္ေျပာင္းလဲျခင္း မဂၤလာရွိျခင္း၊ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာဆိုတဲ့ လူသားရဲ႕ လံုး၀ ဥႆုံ ခ်မ္းသာ မဂၤလာျပည့္စံုမႈ အတြက္ လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္တဲ့  ထက္ျမက္တဲ့ စြမ္းအင္ဟာ လူသားတိုင္းမွာရွိပါတယ္။ ဘာသာတိုင္းက လက္ခံေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။
(၆) ဘုရားလို႔ ေယဘုယ်ေျပာၾကတဲ့ Ultimate Reality  အစြန္ဆံုး အမွန္တရားကို ဘာသာတရား က်င့္စဥ္မ်ားနဲ႔ သာမက အႏုပညာ သဘာ၀တရား လူသားအခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္မႈမ်ား၊ သူတစ္ပါးအားေကာင္းက်ိဳးျပဳ အေစခံျခင္းတို႔ျဖင့္လည္း ေတြ႔ႀကံဳ ခံစားႏိုင္ပါတယ္။
(၇) လူသား အေျခအေနဟာ အစြန္ဆံုး အမွန္တရားကေန သီးျခား ကြဲျပားကာ ေတြ႔ႀကံဳ ထိေတြ႔ေနရျခင္း လူသား အေျခအေနဟာ မသိ နားမလည္ျခင္း၊ ေယာင္ ေယာင္မွားမွားျဖစ္ေနျခင္း၊ အားနည္းျခင္း၊ ဒုကၡေ၀ဒနာ ခံစားရျခင္းတို႔ရဲ႕ ေအာက္မွာ ရွိေနမွာျဖစ္တယ္။ 

(၈) ွSpiritual Life လို ႔ေျပာတဲ့ ၀ိညာဥ္ေရး ဘာသာတရားေရး အသက္တာမွာ စည္းစနစ္ က်တဲ့ က်င့္ႀကံမႈဟာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ လွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း  ဘာသာတရားေရးမွာ  ေအာင္ျမင္မႈကို ဆြတ္ခူးႏိုင္တာဟာ တစ္စံု တစ္ဦးရဲ႕ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္မႈ ရလဒ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘုရားလို ႔ေယဘူယ်ေခၚတဲ့ အစြန္ဆံုး အမွန္တရားနဲ႔  တစ္လံုး တစ္၀တည္းျဖစ္ျခင္းရဲ႕  အေတြ႔အႀကံဳက ရလာဒ္သာျဖစ္ပါတယ္။ ရွင္းလင္းေအာင္ မူရင္းစကားနဲ႔ တင္ျပရရင္ေတာ့ -

Spritual Attainment is not the result of me is own efforts but the result of the experience of men with Ultimate Reality လို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ရရင္ ဘုရားတရားေရးရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္က ဘုရားသခင္နဲ ႔ေပါင္းစပ္ၿပီး တစ္လံုး တစ္၀တည္းျဖစ္ျခင္း ကေန စင္ၾကယ္ေစဖို ႔ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ဆိုလိုျခင္းျဖစ္တယ္။

အထက္က တင္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္မ်ားဟာ  ၁၉၈၄-၈၅ မွာ ကမၻာ့ဘာသာတရားမ်ားရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ မိမိ ဘာသာတရား အလိုက္ စုေပါင္း ကမၼဌာန္း႐ႈ၊ ဆုေတာင္း ေမတၱာျပဳၾကရာကေန ရရွိတဲ့ “ဘာသာတရားတိုင္းမွာ တူညီတယ္”ဆိုတဲ့ ရလာဒ္ အခ်က္(၈) ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ဆက္လက္ၿပီး ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေမလမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ဘာသာအခ်င္းခ်င္း နားလည္ေရး ႏွစ္ပတ္လည္ ကြန္ဖရင့္မွာ လိုက္က်င့္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ထပ္မံ ရရွိခဲ့ ေသာ  တူညီတဲ့ အခ်က္မ်ားကို တင္ျပပါမယ္။

(က) ဘာသာတစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုမွာ တူညီတဲ့ က်င့္ႀကံ လိုက္နာမႈ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့
(၁) ခ်စ္ျခင္းေမတၱာျပသျခင္း။
(၂) သူတစ္ပါးအား ေကာင္းက်ိဳးျပဳ အေစခံျခင္း။
(၃) ကိုယ္က်င့္တရား ဆိုင္ရာ ပညတ္မ်ားႏွင့္ ပါရမီမ်ား က်င့္ႀကံျခင္း။
(၄) ကမၼဌာန္း ႐ႈပံု နည္းစနစ္မ်ားေလ့က်င့္ျခင္းႏွင့္ ၎င္း အေလ့အက်င့္ကို ပံုမွန္ လုပ္ေဆာင္ေစျခင္းမ်ား။
(၅) အစားအစာ ကန္႔သတ္ စားေသာက္မႈႏွင့္ ေလ့က်င့္မႈကို ဂ႐ုျပဳျခင္း။
(၆) ၀ါေရွာင္ျခင္းႏွင့္ အသားေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။
(၇) သန္႔ရွင္းေသာ အမွတ္ လကၡဏာမ်ား၊ သီခ်င္း သီက်ဴးျခင္းႏွင့္ ေတးဂီတျမဴးဇစ္ အသံုးျပဳမႈတို႔၌ လိုက္က်င့္ႀကံျခင္း။
(၈) လက္ရွိ၊ ပစၥဳပၸဳန္ ကာလ၌ ေနထုိင္ အသက္ရွင္ျခင္း ႏွင့္ သတိ လက္မလြတ္ေစပဲ အၿမဲတမ္း အာ႐ံု သိရွိမႈတို႔ ၌ လိုက္က်င့္ျခင္း။ သတိ အစဥ္အၿမဲ ရွိျခင္း၊ ဆင္ျခင္ ေထာက္႐ႈ႕ ျခင္း။
(၉) ဘုရားဖူး ခရီးမ်ား သြားျခင္း။
(၁၀) ဘာသာေရးဆိုင္ရာ စာေပ က်မ္းဂန္မ်ား ေလ့လာျခင္းတို ႔ျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕ဘာသာ၊ အစဥ္အလာမ်ားမွာေတာ့
(၁၁) အရည္အခ်င္းႏွင့္ျပည့္၀ေသာ ဆရာသမားတို႔ ႏွင့္ ဆက္ဆံျခင္း။
(၁၂) ဘုရားတရား စကားလံုးမ်ား၊ ေ၀ါဟာရမ်ားကို အဆက္မျပတ္ ရြတ္ဆိုျခင္း။
(၁၃) တိတ္ဆိတ္၊ ၿငိမ္သက္မႈကို မၾကာခဏေစာင့္စည္းျခင္း၊
(၁၄) ကိုယ္ လက္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားႏွင့္ ကခုန္ျခင္း။
(၁၅) အဆက္မျပတ္ သင္တန္းေပးေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း (Formative Community) တို႔၌ ေနထုိင္ျခင္း တို႔ဟာလည္း ထင္ရွား လွပါတယ္။

(ခ) Formal Practice of awareness စည္းမ်ဥ္းပံုစံ သတိ ပဌာန္း က်င့္ျခင္း(သို႔) သတိ မျပတ္ေအာင္ က်င့္ႀကံမႈေတြက ေန႔စဥ္ ဘ၀အသက္တာရဲ႕ ေက်ာင္းမွာ  အလုပ္ခြင္မွာ စသျဖင့္ က႑တိုင္းစီမွာလည္း ပါ၀င္ ခ်ဲ႕ထြင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ကမၼဌာန္း႐ႈ သတိပဌာန္း က်င့္ႀကံမႈကို ေန႔စဥ္ဘ၀ အသက္တာ လႈပ္ရွား ႐ုန္းကန္တဲ့ေနရာမွာ လက္ေတြ႔ က်င့္ႀကံရျခင္း ေန႔စဥ္လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ဆြဲသြင္းရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာ မရွိမ ျဖစ္ အေရးႀကီးေၾကာင္း။

(ဂ) မာန္ မာနမရွိျခင္း ၊ႏွိမ့္ခ်ျခင္း ၊ေက်းဇူး သိတတ္ျခင္း၊ စိတ္ကို ၾကည္လင္စြာ ထားျခင္း၊ ဟာသေႏွာတတ္ျခင္း၊ a sense of human တို႔ဟာ ဘုရား တရား ေရး အသက္တာမွာ မရွိ မျဖစ္ သေလာက္  အေရးႀကီးတယ္လို႔ လက္ခံၾကျခင္း။

(ဃ) ဆုေတာင္းပတၳနာျပဳျခင္း။ (Prayer) ဆိုတာ ဘုရားလို႔ ေယဘူယ် အမည္ သတ္မွတ္ ယံုၾကည္ Ultimate Reality အဆံုးစြန္ အမွန္တရားႏွင့္ တစ္လံုး တစ္၀တည္းျဖစ္ျခင္း၊ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း  အားလံုးက လက္ခံၾကပါတယ္။

တစ္လံုးတစ္၀တည္းေပါင္းစပ္တဲ့ အခါမွာ Ultimate Reality အဆံုးစြန္ အမွန္တရားက ပုဂၢိဳလ္အသြင္နဲ႔ ျဖစ္ ႏိုင္သလို ပုဂၢိဳလ္မဲ့တဲ့ အသြင္မ်ိဳးနဲ႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ ၂မ်ိဳးလံုးထက္ေက်ာ္လြန္တဲ့  တစ္စံု တစ္ခုလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ သေဘာတူညီၾကပါတယ္။

ဒီေန႔ တင္ျပခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့  ဘာသာ ေပါင္းစံု ေခါင္းေဆာင္ ကိုယ္စားလွယ္ေတ ြ စုေပါင္းၿပီး ကမၼဌာန္း႐ႈ၊ ဆုေတာင္းေမတၱာျပဳရာက ရတဲ့ ရလာဒ္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။

ကိုယ့္ကို ကိုယ့္ေလွ်ာက္ေနတဲ့ လမ္းအသီးသီးမွာ မ်ားစြာေသာ တူညီမႈ၊ တစ္လမ္းတည္း သြားေနမႈ၊ သတိ မထားမိေပမယ့္ စုစည္းေပါင္းစည္း လာမႈေတြ ကို ေတြ႕ရတဲ့အခါမွာ ၀မ္းသာစရာ၊ အံ့ၾသစရာျဖစ္ ပါတယ္။

အမ်ားအားျဖင့္ကေတာ့ ဘာမွ တူညီေတာ့၊ စုစည္းတာ မရွိပါဘူးလို႔ အစကတည္းက ထင္ထား တတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလို တူညီတယ္ဆိုတဲ့ အခါက်မွ တစ္ဆင့္ခ်င္း မတူညီ ကြဲျပားတဲ့အတြက္ေတြ၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ ေနတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေလ့လာေဆြးေႏြး ဖလွယ္ၾကရာက တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦးဟာ ေနထုိင္ ခင္မင္ ရင္းႏွီးၿပီး ဖလွယ္ၾကတုန္းကထက္ သာလြန္ေၾကာင္းေတြ႔ရပါတယ္။

မိမိရဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ဘာေၾကာင့္ ယံုၾကည္သလဲ စသ ျဖင့္ အခ်က္အလက္တို႔ကို တင္ျပတဲ့အခါမွာ  သူတစ္ပါးကို မိမိ ဖက္ပါေအာင္ ႀကိဳးစား အားထုတ္မႈေတြ မပါ ေတာ့ပဲ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း၊ ႐ိုး႐ိုးသားသားနဲ ႔ျဖစ္လာပါတယ္။ မိမိတို႔ရဲ႕ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈ၊ နားလည္မႈေတြကို အျခားအုပ္စုအား လက္ေဆာင္အျဖစ္ တင္ျပျခင္းမ်ိဳးသာ ျဖစ္လာေၾကာင္း  တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
                

                      ၀ႆန္မိုး